وقتی که مرگ در می زند - مجله فضای وب

روزنامه ایران در ادامه نوشت: توی اتاق اول دو زن روی تخت دراز کشیده اند، لوله ای در دهانشان است و خوابند، شاید هم بی هوش. کسی چه می داند. یک مانیتور کنارشان است. همان دستگاه ونتیلاتور کذایی که این روز ها زیاد می شنویم. بیماران بدحال مبتلا به کرونا باید از این وسیله استفاده نمایند تا بتوانند نفس بکشند. کرونا، موج سوم، مرگ و میر روزانه، پاییز و زمستان پرخطر و... همه این کلمات توی سرم چرخ می خورد.

توی اتاق دیگر دو مرد بستری اند، دستگاه هایی که بهشان وصل است با قبلی ها فرق دارد. یکی از بیماران ماسک اکسیژنش را از روی دهان برمی دارد بهیار اشاره می نماید که می خواهد با شما حرف بزند. اشاه می نماید که نزدیک تر شوم؛ نفس نفس زنان انگار که جهتی طولانی را دویده باشد: عینکم را بده! خطابش به من است، اما من فقط زل زده ام، همان طور یخ زده. پرستار می دود کنارش و عینک را می دهد دستش. یاری می نماید کمی جابه جا شود.

مرد، پنجاه و چند سالی بیشتر ندارد. همچنان که به سختی نفس می کشد می گوید: من کم توی زندگی نکشیدم. سرطان داشتم، داغ جوون دیدم، سختی خیلی کشیدم. سردی و سربالایی و سرپایینی خیلی دیدم. خیلی جا های جهان رو دیدم، اما این جور بیماری ندیدم... این هم می گذرد. این پرستار ها فرشته اند. عین این ها انسان ندیده ام؛ شب و روز دارند کار می نمایند، بهشت برای همین هاست.

- چند روزه بستری هستید؟

- پنج روز توی خونه درد کشیدم. 10روزی هم هست بیمارستانم.

راهنمایم در بیمارستان می گوید بهتر است زودتر از اتاق خارج شویم. به کندی حرکت می کنم. خشکم زده. بوی درد و تنهایی پیچیده در فضا فلجم نموده. به فضای نیمه تاریک بخش فکر می کنم؛ یعنی این مرد دوباره روشنایی خورشید را خواهد دید.

لباس ایزوله پوشیده ام با ماسک و شیلد. نفس کشیدن برایم سخت است. مسئولان روابط عمومی بیمارستان بار ها تأکید کردند که فکر نکنم با این لباس ها کاملاً ایمن هستم. فضای آی سی یو کاملاً آلوده است. آن ها تأکید می نمایند هرچه زودتر کارم را تمام کنم و خارج شوم و اگر هم کارم به درازا کشید، هر بیست دقیقه از بخش بیرون بروم و در فضای آزاد نفس گیری کنم. نفس گیری یا هواخوری طوری است که انگار از زیر آب بیرون آمده باشی. باز واژه ها هجوم می آورند؛ تنفس، تنگی نفس، کرونا، تنهایی، ونتیلاتور. یکی از کارمندان بخش روابط عمومی می گوید باور کنید من خیلی رعایت کردم، اما باز هم مبتلا شدم، خیلی مراقب باشید.

خانم سرپرستار بخش آی سی یوی اضطراری این بخش، فقط ماسک زده و لباس ایزوله هم به تن ندارد. او با خوشرویی زیاد حرف می زند: می بینی چقدر حرکت کردن و کار کردن با این لباس ها سخت است؟ حالا فکر کن بچه های ما گاهی روزی 12 تا 18 ساعت مجبورند با این تجهیزات کار نمایند. کادر درمان خسته اند. نفس ها دیگر تنگ شده. بچه ها به زور این شرایط را تحمل می نمایند.

برایم از شرایط ناگوار این روز ها می گوید و هر بار به این جمله برمی شود که وضع خیلی خراب است: تخت ها پر است. مردم منتظر خالی شدن تخت هستند. وضع خیلی خراب است، مردم باید رعایت نمایند. کادر درمان خسته اند. نفس ها دیگر تنگ شده. بچه ها به زور این شرایط را تحمل می نمایند. گاهی اوقات واقعاً کادر درمان نمی توانند نفس بکشند و مجبور می شوند ماسک را بردارند. بیشتر بچه ها در بخش ما کرونا گرفتند و خیلی اوقات بدون مرخصی و با همان مریضی کار کردند. من خودم مبتلا شدم. فقط دو روز استعلاجی رفتم، چون واقعاً شلوغ است.

- ممکن است کسی رعایت کند و باز هم به این ویروس مبتلا شود؟

- این ویروس واقعاً مرموز است. کسانی را دیده ام که هفت ماه از خانه بیرون نیامده اند، اما باز مبتلا شده اند. به هر حال کسی که رابط بوده و از بیرون خرید می نموده ویروس را به خانه آورده. سالمندان خیلی باید مراقب باشند و کسانی که بیماری زمینه ای، دیابت یا چاقی دارند.

مقابل یکی از اتاق ها پسر جوانی ایستاده یک ماسک آبی رنگ زده و دیگر هیچ. مادرش با دستگاه ونتیلاتور نفس می کشد.

- شما هم که این طوری مبتلا می شوید؟

- می دانم، مطمئنم مبتلا می شوم، اما دلم نمی آید. مادرم است شما بودی مادرت را رها می کردی؟ آدم می گوید به درک هر اتفاقی می خواهد بیفتد، بیفتد.

خودش را می چسباند به دیوار و چشمانش پر از اشک می شود. سردی فضا بیشتر توی تنم می نشیند. چشمم خیره می ماند روی چرخی که پر از دارو است. روی دیوار های سفید رنگ.

پرستار دیگری از راه می رسد: تعداد مریض هایی که این روز ها مراجعه می نمایند خیلی بیشتر شده. مریض ها خیلی بدحال ترند. سن ابتلا پایین آمده. قبلاً بیشتر مریض های ما بالای 50 سال بودند، اما الان بیماران زیر 50 سال تعدادشان خیلی زیاد شده. تعداد شیفت ها و حجم کارمان هم بیشتر شده. این تعداد مریض رسیدگی بیشتری لازم دارد. از آن طرف با وسایل پیشگیری از بیماری کار کردن سخت تر است. همین که سن ابتلا پایین می آید استرس ما هم بیشتر می شود. خانواده ها هم در این شرایط بیشتر به بیمارستان مراجعه می نمایند و استرس اضافه شدن به بیماران هم به ما فشار بیشتری می آورد. واقعاً پایین آمدن سن ابتلا از نظر روحی و روانی روی همه ما تأثیر گذاشته.

می پرسم آیا قوانین ورود همراه بیماران کرونا تغییر نموده؟ چرا در همین بخش آی سی یو هم همراه بیمار بدون کمترین تجهیزات بیمارش را همراهی می نماید؟ می گوید: رویکرد کلی بیمارستان در نپذیرفتن همراه بیمار تغییر ننموده، اما اصرار خود همراه هاست که دائم در حال رفت و آمدند و هیچکدام هم به توصیه ها توجه نمی نمایند حتی بعضی اوقات نگهبانی هم نمی تواند آن ها را از بخش دور کند وگرنه قانون هنوز همان است. ما دائم توصیه می کنیم، مراجعه ننمایند، اما می فرایند، می آیند تا این که بالاخره می مانند.

- از یک همراه در این بخش کاری هم برمی آید؟

- چون سن ابتلا پایین آمده بیمار خیلی اوقات به لحاظ روانی به همراهی که مایه دلگرمی اش باشد، احتیاج دارد. اما مشکل این است که خود همراه مبتلا می شود. البته در آی سی یو کاری از آن ها برنمی آید، اینجا رسیدگی کامل به بیماران انجام می شود. بیشتراً که ونتیلاتور دارند و بیمارانی هم که هوشیارند و احتیاج به غذا خوردن و یاری دارند، همکاران یاری بهیارمان هستند و احتیاجی به حضور همراه نیست.

دوباره به دستگاه ونتیلاتور و بیمارانی که گویی زیر این دستگاه بیهوش اند نگاهی می اندازم و از خانم پرستار می پرسم استفاده از این دستگاه همان قدر که می گویند دردناک است؟ او می گوید: واقعاً دردناک است. فکر کنید یک لوله با ضخامت خیلی زیاد که انتهای آن لوله دوباره یک بالون قرار گرفته است که توی نای فرد است و فشار وارد می نماید. معمولاً به مریض ها داروی آرامبخش می دهیم که بخوابند و این درد را حس ننمایند در کل فرایند دردناکی است.

همان طور که توصیه شده چند دقیقه ای در یک محوطه باز نفسی تازه می کنم. لباس های ایزوله و لباس های خودم خیس عرق است. با این وضع تصور دشواری های کار بخش درمان در طول این ماه ها برایم سخت است. به بخش دیگری می روم. بخشی که بیماران کمتر بدحال مبتلا به کرونا در آن بستری هستند. این قسمت قبلاً بخش ارتوپدی بوده، اما این روز ها به بیماران کرونایی اختصاص پیدا نموده است. بیمارستان واقعاً تخت خالی ندارد.

در این بخش بیشتر بیماران همراه دارند. صدای بلند گریه، اولین چیزی است که نظرم را جلب می نماید. زنی پریشان احوال مقابل یکی از اتاق ها ایستاده و با صدای بلند گریه می نماید. در بخش ویژه کرونا حتی ماسک هم روی صورت ندارد: مادرم، مادرم دارد می میرد.

می گویم چرا ماسک نزده ای؟ این طوری خودت هم مبتلا می شوی؟ همان طور با گریه جواب می دهد: برایم مهم نیست. من مادرم برایم مهم است. پریشب آوردیم سی تی اسکن گرفتند گفتند ببر خانه خوب می شود. اما از دیروز پرپر می زند. نفسش بالا نمی آید. می گویند تخت خالی آی سی یو نداریم. کاری نمی نمایند. من چکار کنم، تو بگو من چکار کنم! من برای مادرم چه کنم؟ خدا یاری کند.

به چهره پر از رنج زن نگاهی می کنم؛ دختری که در انتظار تختی خالی برای مادرش مستأصل مانده. شاید معجزه ای شود. شاید... نمی دانم چه جوابی بدهم. حتی دلم نمی آید به چهره پیر و فرسوده مادرش روی تخت نگاه کنم.

راهنمایم می گوید: چه کنیم تخت خالی آی سی یو نیست. ما حال این زن را می فهمیم، اما مادرش 80 سال سن دارد. تخت خالی را مجبوریم بدهیم به جوان 24 ساله تا مادر ایشان.

یکی مأمور اداره پست و دیگری مأمور اداره گاز است و هر دو در یک اتاق بستری اند. آن که مأمور پست است می گوید خانم ما کرونا نگیریم، چه کسی بگیرد؟ ظرف یک بار مصرف ناهارش را کنار می زند و ماسک را می کشد روی صورتش: دائم توی کوچه و خیابانیم، معلوم بود این بلا سرمان می آید. چند روزی از بستری شدنش می گذرد امیدوار است زودتر مرخص شود.

بیماری که مأمور اداره گاز است چندان حال و روز خوبی ندارد 38 ساله است همسرش تعریف می نماید: چهار روز است بستری شده. مسئولان برای این بنده خدا ها که دائم با مردم در تماسند فکری نکردند. چرا برای کارمندهایشان فکری نمی نمایند؟ من به همسرم می گفتم ماسک بزن می گفت می روم در خانه ها کنتور بخوانم، ماسک را می بینند در را باز نمی نمایند. نباید برای این ها فکری می کردند؟ شوهر من تنها کسی هم نیست که توی اداره گاز کرونا گرفته، خیلی ها مبتلا شدند.

متأسفانه من الان با دو تا بچه کوچک مجبورم بیایم بیمارستان، چون همسرم دستش معلولیت دارد و همه کارهایش را خودش نمی تواند بکند. بچه کوچک شیرخواره دارم، اما هر روز اینجا در بخش کرونا هستم. بچه ها را می گذارم خانه خواهرم و می آیم بیمارستان. مطمئنم خودم هم مبتلا می شوم، اینجا محیط آلوده است. بالاخره آدم دائم حواسش به دست هایش نیست. کسی را هم ندارم جایگزین کنم. محیط آلوده است مگر می شود کسی را اینجا کشاند. روز اول شوهرم خیلی حالش بد بود، اما الان کمی بهتر شده.

به راهروی بخش می آییم؛ زن آهسته درددل می نماید: راستش فشاری که روی ما هست بیشتر از بیمار است. بیمار که روی تخت بیمارستان افتاده و درمان می شود. همراه بدبخت تر است. من خودم آلوده ام توی همین جهت بیمارستان تا خانه هم مجبورم با مترو یا تاکسی بروم و برگردم. لباسم آلوده است، باید به این ها رسیدگی نمایند.

در ایستگاه پرستاری جمع شده اند، اما هر کدام به دیگری می گوید حرف بزند. یکی شان می گوید ای خانم مگر فایده هم دارد؟ از این حرف ها که زیاد زده ایم. می گویم این بار هم بگویید شاید این بار کسی حرف دلتان را شنید.

خانم پرستار راضی می شود صحبت کند: تحت فشار روحی شدید هستیم. نه فقط خودمان که این فشار روحی را به خانواده هم انتقال می دهیم. من حدود شش ماه است خانواده ام را که شهرستان زندگی می نمایند ندیده ام. فشار کاری زیاد است و مرخصی هم نمی دهند. یک بار درگیر کرونا شدم و سه هفته بدحال بودم، به همسرم هم انتقال دادم. از مردم می خواهیم پروتکل های بهداشتی را رعایت نمایند.

این روز ها بیماری بیشتر شده. توی پیک اول، بخش ما گرفتار نبود. پیک دوم از اواخر خرداد ماه آغاز شد. الان پیک سوم آغاز شده و وضع خراب است. قبل از تاسوعا و عاشورا ورود مریض ها کم شد، اما بعد یک مرتبه ورودی ها دوباره زیاد شد. باورت نمی شود چقدر افسرده شده ایم و بی دلیل گریه می کنیم. شیفت های 24ساعته و 12 ساعته آدم را خسته می نماید. از یک جایی به بعد دیگر واقعاً می بری.

پرستار دیگری با بغض حرف می زند: الان هشت ماه است درگیر کرونا هستیم. متأسفانه روزبه روز تعداد مریض ها بیشتر می شود. خستگی پرسنل بیشتر شده. همه دچار افسردگی شده اند. مسئولان حتی به لحاظ اقتصادی به فکر پرسنل نیستند دست کم مردم رعایت نمایند تا لااقل کمی حجم کار ما کمتر شود. امیدواریم این بیماری زودتر ریشه کن شود، اما تا آن زمان جز رعایت کردن کار دیگری نمی شود کرد.

مردی که بهیار است و لباس ایزوله به تن دارد، بیماران بدحال مبتلا را جابه جا می نماید، غذا دهانشان می گذارد و بیشترین مراوده را با بیماران دارد. خودش یک بار مبتلا شده و همسر و فرزندش هم مبتلا شده اند: واقعاً پوست مان کنده شده. نمی دانم روزی چند بار بیماران کرونایی را جابه جا می کنم از دستم در رفته. 20 سال است جزو کادر درمان هستم، اما چنین روز هایی را هیچ وقت تجربه ننموده بودم. ما از برج 12 توی جریان کووید19 هستیم. واقعاً خسته شدیم. تمام انرژی مان را سر کار برای مریض می گذاریم و خستگی مان را می بریم خانه. ما باید با این همه سختی حمایت شویم. من 20 سال است کار می کنم، اما قراردادی هستم.

درد و دل های کادر درمان خاتمه ندارد؛ سختی ها و فشار کار دمار از روزگارشان درآورده. بار ها تأکید می نمایند که به همه بگو ما افسرده شده ایم و دیگر از نظر روحی توانی برایمان نمانده. به مردم بگو کمی رعایت نمایند.

یکی از همراهان که مادر 62 ساله اش در همین بخش بستری است با ماسک نصفه نیمه ای که روی صورت کشیده می گوید هشت روز گذشته را در بیمارستان گذرانده و دیگر تاب و توانی برایش نمانده است: واقعاً خسته ام خسته. تمام پشت گوشم اگزما شده. مادرم تقریباً بهتر است. باور کنید مامان به خاطر سکته ای که چند ماه پیش داشت چهار ماه کامل توی خانه قرنطینه بود. نمی دانم چطور مبتلا شد؛ شاید فیزیوتراپش که خانه می آمد... به هر حال الان درگیریم. خدا را شکر خیلی هم خوب رسیدگی کردند، اما پرستار ها واقعاً خسته اند.

نیرو کم است و از ما یاری می گیرند. ما هم علم و اطلاعاتی نداریم. اما با همیاری و یاری هم می گذرانیم. به من این روز ها واقعاً سخت گذشت همسر و دو بچه دارم، اما شبانه روز اینجا هستم. چند ساعتی به خانه می روم دوش می گیرم، لباس عوض می کنم و دوباره برمی گردم.

در بیمارستان امام حسین (ع) هم مثل اغلب بیمارستان های کشور همه بخش های درمان درگیر کرونا هستند؛ از بخش خدمات گرفته تا دکتر و پرستار و راننده و حتی مسئول آسانسور بیمارستان که به قول خودش شاید کمتر به چشم بیاید، اما ساعت های طولانی را در یک فضای بسته و کوچک می گذراند. در فضایی که بار ها بیماران کووید19 در آن جابه جا می شوند. یک لایه ماسک معمولی زده و حال و حوصله تجهیزات جدی تر را ندارد: از صبح تا 11 شب در همین فضای بسته ام و بیمار کرونایی جابه جا می کنم. ماسک ان95 نمی زنم، چون نفسم می گیرد. فضای اینجا به اندازه کافی بسته هست. خانم خدا به داد همه ما برسد.

به فضای باز بیمارستان برمی گردم. نور خورشید توی صورتم می افتد. سر و صورت خیسم را پاک می کنم و به فضای نیمه تاریک اتاق آی سی یو فکر می کنم، به نفس های به شماره افتاده، به ونتیلاتور و همه آنچه ماه هاست زندگی متفاوتی برایمان ساخته. به کرونا که از تنهایی، درد و نفس کشیدن و مرگ هم مفهومی جدید ساخته است.