مشهد نیازمند نگاه ویژه ای از سوی دولت و مجلس است - مجله فضای وب

به گزارش دنیای سفر رضا سلیمان نوری در گفت و گو با ایسنا به آنالیز تخریب آثار تاریخی مشهد در یک سده اخیر پرداخت و اظهار کرد: در راستای آنالیز تخریب ابنیه و آثار تاریخی باید سه دوره مختلف تاریخی مشهد در 100 سال اخیر را در نظر گرفت. در دوره 1305 تا 1314 محمدولی اسدی، نائب التولیه وقت آستان قدس که به نوعی همه کاره استان بود و تا هنگام برکناری، استاندارها زیر سایه او قرار داشتند؛ فعالیت های عمرانی گسترده ای را در مشهد انجام داد که ساخت و ایجاد خیابان های تهران، طبرسی، کوهسنگی و ارگ از مهم ترین آن ها محسوب می گردد. وی برای ایجاد فضاهای نوین شهری مجبور به تخریب هایی نیز شد اما این تخریب ها بحران هویتی در مشهد را در پی نداشت.

وی اضافه کرد: دوره دوم تخریب گسترده در مشهد حد فاصل 1353 تا 1357رخ داد. در این دوره زمانی عبدالعظیم ولیان به طور همزمان استاندار و نائب التولیه بود و تخریب های بسیار گسترده ای را در اطراف حرم مطهر رضوی انجام داد تا میدان موسوم به فلکه سبز را ایجاد کند. در جریان این تخریب ها تعداد زیادی از مدارس، مساجد، سراهای تجاری، معابر و منازل مردم نابود شد و تخریبی اثرگذار در هویت تاریخی مشهد رخ داد. بسیاری از انقطاع های نسلی و هویتی موجود در مشهد حاصل تخریب های هویتی در این دوره است.

سلیمان نوری بیان کرد: دوره سوم پس از حدود سال 1372 شروع و با سرعتی متغیر تا ابتدای امسال که اجرای طرح تازه بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر رضوی موسوم به طرح حریم حرم شروع شد، ادامه داشت. در این دوره نیز شاهد تخریب های هویت سازی هستیم که از آن جمله می توان به تخریب مسجد حوض معجردار، بنای فاطمیه حاجی عابدزاده، حسینیه تاریخی شیخ محمد تقی بجنوردی و مسجد هفت در اشاره نمود؛ اما در کنار این تخریب ها، حفظ آثار نیز به نسبت قابل قبولی اعمال شده است.

حفظ آثار و ابنیه تاریخی پس از انقلاب به نوعی بهتر شده است

وی ادامه داد: در واقع حفظ آثار و تخریب ابنیه نسبت به دوره ولیان که نسبت90 به 10به نفع تخریب ها داشت به نوعی بهتر شده و نسبت 65 به 35 پیدا نموده است. البته امیدوارم در سال های آینده با توجه به اجرایی شدن طرح تازه حریم رضوی شاهد تغییر نگرش نسبت به این موضوع و حفظ کامل آثار تاریخی، فرهنگی و هویتی شهر باشیم.

این خراسان پژوه اضافه کرد: به نظر من لازم نیست هیچ تخریبی اتفاق بیافتد. آثار تاریخی، هویتی و فرهنگی باید حفظ گردد و نقشه ها و برنامه های ما بر اساس آن ها تهیه گردد، نه اینکه این آثار طبق برنامه ها تخریب گردد. ضعف ما در سال های گذشته در این بوده است که معماران همیشه بدون در نظر گرفتن بافت و آثار تاریخی و تنها بر اساس یک مشت ضوابط قراردادی که در دوران تحصیل از روی الگوهای غربی فراگرفته بودند، برنامه های خود را طراحی و اجرا نموده اند و از این طریق بسیاری از مدارس، مساجد، خانه ها، حسینیه ها، بازارها و ... به طور کامل از بین رفته یا بخشی از آن ها تخریب شده است.

نویسنده کتاب خیابان ارگ مشهد اعلام کرد: مردم مشهد به عنوان دومین کلان شهر ایران و مرکز فرهنگی، مذهبی و ملی کشور حق بسیار بیشتری نسبت به آنچه دریافت نموده اند، دارند. حق شهری که هر ساله حدود یک سوم جمعیت کشور به آن سفر می نمایند، داشتن بودجه ویژه ای در سیستم بودجه کشور بوده و ضروری است نگاه ویژه فرهنگی و اجتماعی نسبت به شهر از سوی دولت و مجلس وجود داشته باشد؛ زیرا پیاده سازی هر نوع برنامه ای در این شهر تنها مردم مشهد را شامل نمی گردد بلکه مردم کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین باید نگاه ویژه مالی، فرهنگی، روابط بین الملل، مالی و اجتماعی نسبت به این شهر ایجاد گردد.

محدود کردن مشهد به منزله محدودیت کشور است

سلیمان نوری ابراز کرد: به تعبیری نیازهای مشهد محدود به مردم شهر نبوده و مردم کل کشور را در بر می گیرد، محدود شدن ها در این شهر به منزله محدودیت در کل کشور است، لذا ضروری است رویکردی بازتر، فرهنگی تر و با نگاهی مردم محبت آمیز تر و مردم مدارنه تر در مشهد اجرایی گردد و برای کلان مسئله های آن تصمیماتی در سطح ملی گرفته گردد؛ زیرا که هرگونه اقدام اجرا شده و سخن گفته شده ای در این شهر که افکار عمومی از آن تلقی منفی نمایند انعکاس جهانی داشته و به وجه جهانی جمهوری اسلامی ایران صدمه وارد می نماید.