جایگزین نخست نفت خاورمیانه کدام کشور است؟ برنده اصلی تنش ایران و آمریکا - مجله فضای وب

جهت دریافت مشاوره خدمات چاپ کاتالوگ فوری از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ کاتالوگ های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

به گزارش خبرنگاران یکی از نتایج اوج دریافت تنش ها در منطقه، می تواند متوجه امنیت تنگه هرمز شود؛ جایی که حدود 21 درصد از نفت مصرفی جهان از آنجا عبور می نماید. اما با فرض وقوع چنین اتفاقی، روسیه می تواند به عنوان کشوری که سال گذشته میلادی به طور متوسط 25/ 11 میلیون بشکه در روز نفت فراوری نموده است، به یک ثبات دهنده مهم در بازار نفت تبدیل شود به ویژه آنکه طبق اعلام این کشور، ظرفیت مازاد فراوری نفت این کشور به واسطه افزایش سرمایه گذاری در شرکت های نفتی روسیه افزایش پیدا نموده است. به گزارش فوربس، با بر عهده دریافت این نقش جدید توسط روسیه، در کنار منافع مالی نقش دیپلماتیک و استراتژیک روسیه نیز افزایش پیدا می نماید. روسیه بعد از آمریکا دومین فراورینماینده بزرگ نفت خام در جهانست اما کیفیت نفت فراوریی این کشور نسبت به نفت آمریکا ویژگی هایی دارد که آن را برای مصرف نمایندگان خاص تر می نماید.

موقعیت خاص روسیه در بازار نفت

نشریه فوربس به تازگی با انتشار یک گزارش، سعی نموده شرایط پس از تشدید تنش ها میان ایران و آمریکا را توصیف و تحلیل کند. در این گزارش مسدود شدن تنگه هرمز و افزایش قیمت نفت در بازار جهانی به واسطه این واقعه فرض و تاکید شده است: اگرچه قیمت های بالاتر نفت (ناشی از مسدود شدن تنگه هرمز)، همه را به میزانی مشابه تحت تاثیر قرار خواهد داد و در صورت طولانی شدن نیز می تواند کند شدن رشد اقتصاد جهانی را در پی داشته باشد؛ اما حداقل در کوتاه مدت بعضی فراورینمایندگان نفت خام می توانند از قیمت های بالاتر نفت بهره مند شوند؛ به خصوص روسیه.

در این گزارش به توانایی اوپک برای اثرگذاری در بازار جهانی نفت به واسطه توان افزایش یا کاهش فراوری این سازمان در زمان های مقتضی اشاره شده تا مثالی برای قدرت دریافت بیش از پیش روسیه در صورت افزایش تنش ها میان ایران و آمریکا باشد. البته توانایی اوپک در ایجاد نوسان در فراوری و اثرگذاری بر بازار جهانی نفت، بیشتر به توانایی عربستان سعودی در استفاده از ظرفیت مازاد نفت خام خود بازمی شود. این کشور بین 5/ 1 تا 2 میلیون بشکه ظرفیت مازاد نفت خام دارد که در مواقع لزوم می تواند آن را کاهش یا افزایش دهد.

با این حال چنانچه بدترین سناریو در پی افزایش تنش های ایران و آمریکا به وقوع بپیوندد (مسدود شدن تنگه هرمز) ظرفیت مازاد فراوری عربستان برای متعادل کردن بازار کافی نخواهد بود. این درحالی است که ایران و ونزوئلا به دلیل تحریم های آمریکا عملا قادر به استفاده از ظرفیت مازاد خود نیستند. در عین حال فراورینمایندگان شیل آمریکا نیز که همواره از رشد قیمت ها بهره می برند؛ چندان قادر به نقش آفرینی در متعادل کردن بازار نخواهند بود. در واقع فراورینمایندگان شیل آمریکا می توانند به شرایط بازار پاسخ دهند اما سرعت آنها آنقدر بالا نخواهد بود. در عین حال نباید فراموش کرد که فراورینمایندگان نفت خام آمریکا خصوصی هستند و عملکرد آنها به بازار بستگی دارد. از دیگر سو نفت فراوری آمریکا با نفت فراوری شده در خاورمیانه، برای مثال آنچه در عربستان فراوری می شود به لحاظ کیفی تفاوت دارد. نفت آمریکا شیرین و سبک است و نمی تواند به سادگی جایگزین نفت سنگین و ترش عربستان سعودی شود. اما کشوری که در خاورمیانه قرار ندارد و نفت فراوریی آن از نظر کیفی با نفت فراوری عربستان شباهت دارد و می تواند در بازار جایگزین آن شود؛ روسیه است. روسیه نه تنها از نفتی مشابه عربستان یا دیگر کشورهای خاورمیانه برخوردار است، بلکه بر اساس اعلام رسمی، ظرفیت مازاد 500 هزار بشکه ای در روز را داراست.

فرصتی برای یک محک

روسیه از ابتدای سال 2017 در توافق کاهش فراوری اوپک همکاری دارد. این توافق برای حفظ قیمت ها در بازاری آغاز به کار کرد که تحت تاثیر مازاد عرضه، با سقوط قیمت ها روبرو بود. اگرچه روسیه طی این سال ها همکاری سازنده ای با اوپک برای کاهش فراوری و حفظ قیمت جهانی نفت داشته است، اما شرکت های نفتی روسیه که عمدتا خصوصی به شمار می فرایند با اجبار دولت در این توافق حضور دارند و از هر فرصتی برای خروج از این کاهش اجباری استقبال می نمایند، به خصوص آنکه این فرصت در دوران رشد قیمت ایجاد شود. چنین فرصتی یک بار پس از حمله پهپادی به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان برای فراورینمایندگان نفت روسیه ایجاد شد. در آن موقع روسیه خاطرنشان کرد به لطف سرمایه گذاری های جدید شرکت های نفتی این کشور، می تواند از ظرفیت مازاد فراوری خود برای پر کردن جای خالی بیش از 5 میلیون بشکه در روز از فراوریات عربستان استفاده کند. با این حال، سعودی ها اختلال عرضه ای که بر اثر حمله به تاسیسات نفتی این کشور ایجاد شده بود را با سرعتی بالا بازیابی کرد تا ظرفیت مازاد فراوری روسیه بدون محک باقی بماند.

اما اگر یک عامل خارجی مانند بستن تنگه هرمز مانع صدور نفت عربستان یا عراق به بازار جهانی نفت شود، روسیه فرصتی واقعی برای آزمایش مازاد ظرفیت تازه ای خواهد داشت که گفته می شود در پی افزایش سرمایه گذاری در شرکت های نفت این کشور ایجاد شده است. این فرصت در شرایطی در اختیار روسیه قرار خواهد داشت که نقش روسیه طی سال های اخیر در بازار نفت افزایش پیدا نموده است. این نقش آفرینی به ویژه بعد از تبدیل شدن روسیه به عنصری کلیدی در اجرای توافق اوپک، افزایش پیدا کرد. روسیه به وسیله همراهی با کاهش فراوری اوپک و رهبری کشورهای غیرعضو اوپک در این توافق، نقش خود در راستای حفظ قیمت ها را به خوبی ایفا کرد. بنابراین چنانچه صادرات نفت خام اوپک به دلیل افزایش تنش میان آمریکا و ایران آسیب ببیند، روسیه می تواند با ایفای نقش در عرضه بیشتر نفت خام هم از درآمد بیشتری برخوردار شود و هم به لحاظ سیاسی نقش آفرینی خود در منطقه را افزایش دهد. قیمت های بالاتر نفت خام نه تنها به نفع شرکت های نفتی روس خواهد بود بلکه به واسطه دریافت مالیات های بیشتر از محل صادرات نفت خام، به نفع بودجه این کشور نیز خواهد بود. در عین حال روسیه بارها نشان داده تمایل دارد به عنوان یک عرضه نماینده بزرگ گاز و نفت خام، از این موقعیت برای تثبیت قدرت خود در منطقه و اروپای شرقی استفاده کند. به این ترتیب افزایش تنش های منطقه ای و مسدود شدن احتمالی تنگه هرمز می تواند موقعیت روسیه را به لحاظ مالی و سیاسی در آسیای همواره تشنه به انرژی تقویت کند.